Her müzik aleti gibi flüt de akort edilebilir. Ancak öncesinde akort etmek söyleminden ne anlaşıldığını açıklığa kavuşturmak gerekir. Çünkü yaygın olarak akort ve reglaj birbiri ile karıştırılan iki kavram olarak karşımıza çıkıyor.
Fransızca bir kelime olan “Accord” Türkçeye akort olarak geçmiştir, doğru yazımı akord etmek değil akort etmektir. Akort kelime anlamı olarak çalgıda doğru ses vermesi için yapılan ayar, düzen demektir.
Genel olarak orkestralarda ortak ses frekans ayarı yapılırken la sesi 440hz olarak alınır. Flüt için de la sesi 440 hz olarak kabul görse de markalar, ülkeler ve tercihler olarak 435-444 Hz aralığında birçok farklı frekans referans değeri olarak alınmıştır. Daha parlak ve yüksek bir ton için 442hz zamanla daha popüler bir seçim haline gelmiştir. Aldığınız flüt bu referans değerlerinden biri ile size ulaşır. Peki siz bu flütü illaki bu referans değeri ile kullanmak zorunda mısınız? Tabi ki hayır; stoper yani tepe mantarı ayarı ile flüt frekansını ayarlayabilirsiniz. Ağızlık tepesinde bulunan ve taç denen parça ile bu ayarı kolaylıkla yapabilirsiniz. Flüt aynı zamanda metal bir enstrüman, bulunduğu ortam sıcaklığına ve soğukluğuna göre hz değeri +-2 olacak şekilde esneyebilir. Ağızlık üzerindeki taç ile ayar yapmak daha meşakkatli bir işlem olarak görülebiliyor. Bu durumda ağızlık parçasını gövdeden biraz uzaklaştırarak pratik olarak frekans değerlerinizi ayarlayabilirsiniz.
Yazının başında söylemiştik; akort etmek gerçek anlamının dışında bir de reglaj anlamında kullanılıyor. Reglaj anlam olarak flütte perde ve vida ayarları demektir. Mekanik bir enstrüman olan yan flüt yaylar, miller ve vidalardan oluşur. Bu yapı kendi içerisinde tutarlıdır ve dengededir. Sadece on parmağımız var ancak flütte 16 perde var. Dolayısıyla bazı perdeler mekanik olarak hareket eder yani bir perde basıldığında diğer perde ya da perdeler de açılır yada kapanır. Yarattığımız titreşimden, yer çekimi etkisinden ya da sıcak-soğuk değişiminden kaynaklı bu denge bozulabilir; yani bir vida gevşeyebilir ya da bir yay yuvasından çıkabilir. Bu flütün bozulduğu anlamına gelmez.
Peki böyle bir şey olursa ne yapacağız? Flüt tuşlarını ağızlığa yakın taraftan başlayarak aşağı doğru sırayla kapatın; her bir parmak pozisyonunuzda birlikte hareket eden perdelerin eş zamanlı, eş bir basınç ile tek bir çizgi halinde deliği kapatmasına dikkat edin. Vidalar ve yaylar ile kontrol edilen bu perdelerin senkron hareketlerini siz de küçük dokunuşlarla düzeltebilirsiniz. Başta yeni kullanıcılara biraz zor gelen bu işlem aslında deneyimli çalıcılar için hiç zor değil. Peki neyi yapmak zor? Eğer perdeler üzerinde, miller üzerinde bir eğiklik varsa perdeler senkron halinde kapansa da hava kaçağı olacaktır. Bu düzeltmeniz zor bir durumdur ve iyi bir usta desteğine ihtiyaç vardır.
Toparlamak gerekirse artık biri size yan flüt akort istiyor diye sorarsa aklınıza iki farklı seçenek gelecek. Umuyoruz bu yazı her iki seçenek için de cevap olmuştur.